Jak rozpoznać wadę wzroku u dziecka?

Wczesne rozpoznanie problemów ze wzrokiem u dzieci może zapobiec ich pogłębianiu oraz umożliwić dziecku prawidłowy rozwój. Jak rozpoznać pierwsze objawy? Na co zwracać uwagę? Jak wygląda proces badania wzroku u dzieci w różnym wieku? Poniżej znajdziesz kompletny poradnik, który odpowie na te pytania.
 

Dlaczego wczesne rozpoznanie wady wzroku jest tak ważne?

Dzieci często nie zdają sobie sprawy, że ich wzrok może działać inaczej niż u rówieśników. Dlatego tak ważne jest, aby rodzice byli czujni i potrafili zauważyć pierwsze sygnały, które mogą wskazywać na problem. Nieleczone wady wzroku mogą wpływać na:

• Rozwój dziecka - trudności w nauce, mniejsza zdolność do skupienia uwagi.
• Samopoczucie - częste bóle głowy, zmęczenie czy drażliwość.
• Bezpieczeństwo - dzieci z nieskorygowaną wadą wzroku mogą mieć trudności z oceną odległości.

Najczęstsze wady wzroku u dzieci 

Problemy ze wzrokiem mogą mieć różne formy i objawy, które nie zawsze są łatwe do zauważenia na pierwszy rzut oka. Każda wada wzroku niesie ze sobą inne trudności w codziennym funkcjonowaniu dziecka. Przyjrzyjmy się najczęstszym wadom wzroku u dzieci.

Krótkowzroczność 

Wyobraź sobie, że patrzysz na tablicę w szkolnej klasie, ale litery wydają się rozmazane. Tymczasem, gdy spoglądasz na książkę tuż przed sobą, wszystko wygląda wyraźnie. Tak właśnie odbiera świat dziecko z krótkowzrocznością. To jedna z najczęstszych wad wzroku u dzieci i często ujawnia się w wieku szkolnym, gdy zaczyna być potrzebna koncentracja na odległych obiektach.

Astygmatyzm

Astygmatyzm to bardziej złożony problem wzroku, który może powodować zarówno rozmazanie obrazu z bliska, jak i z daleka. Wynika on z nierównomiernej krzywizny rogówki lub soczewki, a to sprawia, że świat wygląda, jakby był lekko zdeformowany.

Zez 

Zez to choroba, która objawia się nieprawidłowym ustawieniem jednej lub obu gałek ocznych. Oczy mogą uciekać w stronę nosa (zez zbieżny) lub na zewnątrz (zez rozbieżny). Może prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak trwałe zaburzenia widzenia w jednym oku.

Objawy wady wzroku u dzieci - jak je rozpoznać?

Rozpoznanie problemów ze wzrokiem u dziecka może być trudne, ponieważ wiele z nich nie zgłasza swoich trudności. Dlatego ważne jest, aby rodzice zwracali uwagę na charakterystyczne symptomy, które mogą sugerować wadę wzroku.

1. Trudności z widzeniem z bliska lub z daleka - jednym z najbardziej oczywistych objawów problemów ze wzrokiem jest zauważalne mrużenie oczu. Dziecko może mrużyć oczy, aby dostrzec tablicę w szkole czy odczytać litery w książce.
2. Bóle głowy i zmęczenie oczu - częste bóle głowy, zwłaszcza w okolicach czoła, mogą być kolejnym objawem wady wzroku. Pojawiają się one zazwyczaj po dłuższym czasie spędzonym na czynnościach wymagających intensywnego użycia wzroku, takich jak oglądanie telewizji. Dziecko może także zgłaszać uczucie zmęczenia oczu, pieczenie lub ich ciężkość.
3. Niezgrabne poruszanie się - problemy ze wzrokiem mogą wpływać na koordynację ruchową dziecka. Jeśli zauważysz, że dziecko często potyka się o przedmioty, zderza z meblami lub ma trudności z czynnościami, takich jak chwytanie piłki, może to być związane z zaburzeniami widzenia.
4. Trudności z koncentracją - dzieci z wadami wzroku często mają problemy z utrzymaniem uwagi. Mogą wydawać się rozkojarzone lub szybko tracić zainteresowanie aktywnościami, które wymagają dobrego widzenia.
5. Przybliżanie przedmiotów do twarzy - zwróć uwagę na sposób, w jaki dziecko korzysta z książek, tabletów czy zabawek. Trzymanie ich bardzo blisko oczu może być wyraźnym sygnałem krótkowzroczności lub innych problemów z widzeniem.
6. Zaczerwienienie oczu - zaczerwienione oczy, częste pocieranie lub łzawienie mogą wskazywać na zmęczenie wzroku. Takie objawy pojawiają się często po dłuższym czasie spędzonym na patrzeniu w ekran komputera, ale mogą również sugerować inne problemy, takie jak astygmatyzm czy nadwzroczność.
7. Przechylanie głowy i zamykanie jednego oka - takie objawy mogą świadczyć o trudnościach z prawidłowym widzeniem obuocznym lub problemach z jednym z oczu. To ważny sygnał, którego nie należy ignorować. Przechylanie głowy lub zamykanie oka może być związane z zaburzeniami, takimi jak zez lub leniwe oko.

Jak rozpoznać wadę wzroku u niemowląt?

U najmłodszych dzieci wady wzroku mogą być szczególnie trudne do zauważenia, ponieważ niemowlęta nie komunikują swoich trudności werbalnie. Niemniej istnieją pewne oznaki, które mogą świadczyć o problemach:

- Brak reakcji na kolorowe lub ruchome przedmioty.
- Brak utrzymywania kontaktu wzrokowego z rodzicami.
- Ruchy gałek ocznych, które są nieregularne lub "skaczące".
- Brak zainteresowania przedmiotami znajdującymi się w polu widzenia.

Jeśli zauważysz takie symptomy, warto udać się jak najszybciej na konsultację do specjalisty.

Jak wygląda badanie wzroku u dziecka?

Wizyta u specjalisty to istotny krok w diagnostyce wady wzroku. Dzieci w wieku przedszkolnym i starsze są już na tyle świadome, że mogą aktywnie uczestniczyć w badaniu, odpowiadając na pytania lub wykonując polecenia okulisty. Badanie zazwyczaj obejmuje:

- Test widzenia z bliska i z daleka, przy użyciu tablic z symbolami lub obrazkami.
- Sprawdzenie ostrości wzroku każdego oka osobno.
- Badanie reakcji na światło i ruchy gałek ocznych.

W przypadku niemowląt i młodszych dzieci, które nie są jeszcze w stanie odpowiedzieć na pytania, badanie wzroku wymaga innych metod. Lekarz zazwyczaj sprawdza reakcje na bodźce, czyli jak dziecko śledzi poruszające się przedmioty czy kolorowe światełka. Oprócz tego dokładnie ogląda strukturę oka, aby wykluczyć wady wrodzone. Okulista w niektórych przypadkach stosuje specjalne krople do oczu rozszerzające źrenice, które pozwalają dokładniej ocenić stan oka dziecka.

Jak zatrzymać wadę wzroku u dziecka?

Czy wzrok może się poprawić? Faktem jest, że szybka reakcja i zastosowanie odpowiednich działań może znacząco poprawić jakość widzenia dziecka i zahamować postęp problemu. Oto kroki, które możesz podjąć, aby zadbać o zdrowie oczu swojego dziecka:

Okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe

Korygowanie wady wzroku u dziecka wymaga stosowania odpowiednich metod. Najczęściej zaleca się noszenie okularów korekcyjnych, ale w niektórych przypadkach okulista może również zasugerować soczewki kontaktowe. Ważne jest, aby dziecko nosiło okulary zgodnie z zaleceniami okulisty, a w przypadku soczewek, aby przestrzegało zasady higieny ich użytkowania. Sprawdź, od ilu lat można nosić soczewki? 

Ograniczenie czasu przed ekranem

Długotrwałe korzystanie z urządzeń elektronicznych, takich jak telefony, tablety czy komputery, może znacząco obciążać wzrok. Wprowadź zasadę 20-20-20 - co 20 minut dziecko powinno zrobić 20-sekundową przerwę i spojrzeć na coś oddalonego o 6 metrów. Zachęcaj także do wykonywania prostych ćwiczeń oczu, takich jak naprzemienne skupianie wzroku na bliskich i dalekich obiektach. 

Zbilansowana dieta

Zdrowa dieta ma ogromne znaczenie dla kondycji wzroku. Dostarczanie organizmowi odpowiednich składników odżywczych może wspierać prawidłowe funkcjonowanie oczu i zapobiegać ich uszkodzeniom. Zadbaj, aby dieta dziecka była różnorodna i bogata w witaminy A, C i E oraz kwasy omega-3.

Regularne kontrole u okulisty

Regularne wizyty u okulisty są niezbędne, nawet jeśli dziecko nie zgłasza problemów z widzeniem. Wczesne wykrycie wszelkich zmian w wadzie wzroku umożliwia szybką reakcję i dostosowanie metod korekcji. Okulista nie tylko kontroluje postęp wady wzroku, ale także sprawdza, czy dziecko nie zmaga się z dodatkowymi problemami, takimi jak zez czy nieprawidłowe ustawienie oczu.

Bibliografia:
https://www.bezokularow.pl/poradnik/wady-wzroku-u-dziecka
https://preventblindness.org/signs-of-possible-eye-problems-in-children/
https://www.healthychildren.org/English/health-issues/conditions/eyes/Pages/Warning-Signs-of-Vison-Problems-in-Children.aspx
https://www.mayoclinichealthsystem.org/hometown-health/speaking-of-health/hidden-signs-of-vision-problems-in-children