Jak widzi daltonista?

Daltonizm to wrodzona wada wzroku, która sprawia, że chory ma problemy z właściwym rozróżnianiem barw. Powszechnie panuje przekonanie, że daltoniści widzą świat czarno-biało, niczym w starych filmach. Czy to prawda? Jakie kolory widzą daltoniści? W tym artykule dowiesz się więcej na ten temat. Opowiemy również o testach na daltonizm. Sprawdź!

Czym jest daltonizm?

Daltonizm jest chorobą przekazywaną genetycznie. Dziedziczy się go recesywnie wraz z chromosomem X, w związku z czym wada ta częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet.  Nazwa choroby pochodzi od nazwiska Johna Daltona, który odkrył i opisał ją jako pierwszy - co ciekawe, diagnozował samego siebie. 

Przyczyny daltonizmu 

Przyczyną zaburzenia prawidłowego rozróżniania barw jest nieprawidłowa budowa siatkówki oka. W ludzkiej gałce ocznej znajdują się czopki, które odpowiadają za widzenie niebieskiego, zielonego i czerwonego; jeśli budowa tych czopków jest niewłaściwa, nie rejestrują one tych kolorów, co odpowiada właśnie za daltonizm.

Czy daltonizm można nabyć?

Choć w większości przypadków daltonizm jest chorobą wrodzoną, w skrajnych przypadkach zdarza się, że zaburzenie rozróżniania barw jest nabyte. Może stać się tak, gdy chorujesz na: 

- jaskrę,

- zaćmę,

- retinopatię cukrzycową,

- zwyrodnienie plamki żółtej (AMD),

lub gdy przyjmujesz niektóre leki psychoaktywne. 

Te choroby i leki mogą odpowiadać za problemy z właściwym widzeniem, w tym z rozróżnianiem kolorów. 

W jaki sposób widzi daltonista? 

Panuje powszechne przekonanie, że daltoniści nie widzą prawie żadnych kolorów poza czarnym, białym i szarym. Co ciekawe, osoby z tą wadą wzroku zazwyczaj nie odróżniają od siebie tylko kilku barw! Należy do nich:

- czerwony,
- pomarańczowy,
- żółty.

W zależności od tego, na jaki rodzaj daltonizmu cierpi dana osoba, w taki sposób postrzega świat. 

Daltonizm monochromatyczny

Daltonizm monochromatyczny to jedna z rzadszych postaci tej choroby. Osoba dotknięta tym schorzeniem postrzega świat w tonach bieli, czerni i szarości. Chory prawie nie jest w stanie odróżniać kolorowych barw, wszystkie dookoła są dla niego jednostajne. W efekcie, świat wokół chorej osoby pozbawiony jest bogactwa i różnorodności wszelkich barw, które dla większości z nas są naturalne i niezwykle istotne w codziennym postrzeganiu otoczenia. Dodatkowo, daltonizmowi monochromatycznemu mogą towarzyszyć problemy z prawidłową ostrością widzenia.

Daltonizm dichromatyczny 

To jedna z lekkich postaci daltonizmu, ponieważ chory nie odróżnia od siebie tylko poszczególnych barw. Zazwyczaj jest to zielony i czerwony. Co ciekawe, gdy daltonista nie widzi barwy zielonej to nazywa się to protanopią, a gdy jest to barwa czerwona - deuteranopią. Przy daltonizmie dichromatycznym chory może nie widzieć również niebieskiego: wtedy mówi się o tritanopii. 

Daltonizm trichromatyczny 

Jeśli chory cierpi na daltonizm trichromatyczny, zazwyczaj ma problem z postrzeganiem jednej, konkretnej barwy. Często zdarza się, że widzi ją z mniejszym nasyceniem - ale nie jest ona dla niego całkowicie niewidoczna. Zwykle są to typowe dla daltonizmu kolory: czerwony, zielony lub niebieski. 

Daltonizm.

Leczenie i diagnostyka daltonizmu 

Bardzo często zdarza się, że daltonista nie zdaje sobie sprawy z choroby - gdy schorzenie to jest wrodzone, postrzegany świat jest dla niego normalny i wydaje mu się, że każdy odbiera kolory w ten sam sposób, co on. Wykrycie daltonizmu może nastąpić całkowicie przypadkowo, np. w trakcie testów na prawo jazdy. Osoby, które podejrzewają u siebie tą chorobę powinny udać się do lekarza specjalisty. On za pomocą tablic pseudoizochromatycznych lub anomaloskopu sprawdzi, czy zaburzenia rozróżniania barw występują. 

Jeśli daltonizm jest wrodzony, niestety aktualnie nie ma metody, która pozwoliłaby na jego całkowite wyleczenie. Jeśli jednak choroba ta została nabyta, możliwe jest przywrócenie naturalnej percepcji, ale tylko wskutek leczenie innej, odpowiedzialnej za daltonizm choroby. 

Testy online na daltonizm

W internecie dostępne są różnego rodzaju testy na daltonizm. Należy do nich odczytywanie liter i liczb z kolorowych mozaik czy definiowanie kolorów wyświetlanych kolejno na różnych miejscach lamp drogowych. Testy takie raczej nie są w 100% wiarygodne, ale jeśli ich wyniki wychodzą Tobie skrajnie nisko, warto rozważyć konsultację lekarską. Poniżej prezentujemy kilka kolorowych tablic, z których powinieneś odczytać liczby: 

Test online na daltonizm.

Test na daltonizm.

Test na daltonizm.

Czy z daltonizmem da się żyć? 

Osoby borykające się z daltonizmem mogą żyć normalnie. Jak już wspomnieliśmy, daltoniści często przez długi okres czasu nie zdają sobie sprawy o chorobie, przy czym funkcjonują bez większych zastrzeżeń. Zaburzenie rozróżniania barw raczej nie powinno znaczenie utrudniać codziennego funkcjonowania. 

Czy daltoniści mogą pracować wszędzie?

Niestety,  daltoniści nie mogą wykonywać one wszystkich zawodów, na przykład nie odnajdą się one jako elektrycy czy piloci. Co ciekawe, daltoniści raczej nie mogą również pracować zawodowo jako kierowcy, ale mogą posiadać prawo jazdy kategorii A i B. Jeśli jednak osoba cierpiąca na tą wadę wzroku udowodni, że dobrze radzi sobie z rozróżnianiem kolorów, zazwyczaj w trakcie testu lampy Wilczka, może uzyskać zgodę na posiadanie prawa jazdy C i D. 

 

Bibliografia:

1. A. Styszyński, Korekcja wad wzroku procedury badania refrakcji, Wyd. Medyczne Alfa-Medica Press, 2019
2. https://www.wokularach.pl/blog/wada-wzroku-a-prawo-jazdy
3. https://www.medicover.pl/choroby/genetyczne/daltonizm/
4. https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/wadywzroku/321401,daltonizm-slepota-barw