Dlaczego na soczewki mówi się szkła kontaktowe?
Soczewki kontaktowe i szkła kontaktowe to dwie nazwy określające to samo narzędzie do korekcji wzroku. To synonimy, dlatego stosuje się je wymiennie. Czy ciekawiło Ciebie kiedyś, dlaczego soczewki nazywa się szkłami, skoro nie są produkowane ze szkła, a z elastycznych materiałów z tworzywa? Skąd wzięła się nazwa: szkła kontaktowe? Czy jest poprawna? W tym artykule poznasz historię soczewek kontaktowych i dowiesz się co wspólnego mają ze szkłem. Sprawdź!
Kto wynalazł soczewki? Krótka historia z Leonardem da Vinci
Choć może wydawać się, że soczewki kontaktowe to nowoczesny wynalazek, to ich historia zaczyna się… już w XVI wieku! To właśnie wtedy Leonardo da Vinci, słynny renesansowy artysta i odkrywca, kontemplował nad wynalazkiem, który mógł polepszyć jakość widzenia człowieka. Wynalazek ten miał polegać na kontakcie ludzkiej rogówki z wodą, która to miała zwiększać moc optyczną oka. Swoje pomysły zapisał w 1508 roku i właśnie w ten sposób zapisał też siebie - na kartach historii soczewek kontaktowych.
Poprawa jakości widzenia była polem do myślenia jeszcze wielu innych naukowców przez kilkaset kolejnych lat. Kartezjusz w 1637 roku próbował stworzyć narzędzie, które miało poprawiać wzrok poprzez zwiększenie długości oka (miniaturowy teleskop z wodą). Podobne narzędzie zaprojektował w XIX wieku Thomas Young - badania nad akomodacją oka skłoniły go do stworzenia prototypu tuby wypełnionej częściowo wodą, która zakończona była soczewką z mikroskopu. Ten pomysł, choć daleki od współczesnej soczewki kontaktowej, również był ważną częścią historii ich powstania.
Przełomowy był rok 1820, kiedy to astronom John Herschel wymyślił projekt soczewki dopasowanej kształtem do ludzkiego oka. Jego pomysł polegać miał na szklanych soczewkach wypełnionych ampułkami z żelatyną.
Szkło materiałem pierwszej soczewki kontaktowej
Pół wieku później stworzono pierwszą soczewkę kontaktową wykonaną ze szkła. Stąd właśnie wzięła się nazwa - szkło kontaktowe. Szkło - od materiału wykonania, kontaktowe - od tego, że miało bezpośredni kontakt z ludzkim okiem. Prototyp szkła kontaktowego przypominał już tą soczewkę, którą znamy z dzisiejszych półek sklepowych.
To, kto wymyślił szkło kontaktowe, do dziś pozostaje sporem wśród badaczy tego zagadnienia historii optyki. Niektórzy twierdzą, że osiągnięcie to należy do Augusta Müllera, który był jednym z pionierów w produkcji szkieł kontaktowych, w swojej rozprawie doktorskiej opisywał próby szlifowania soczewek twardówkowych - stworzonych właśnie ze szkła.
Soczewki stworzone według jego projektu ujrzały światło dzienne - jednak nie zyskały popularności. W dzisiejszych czasach sztuka zakładania soczewek kontaktowych jest bardzo prosta - zaś założenie soczewek Müllera nie było łatwym zadaniem. Aby to zrobić, trzeba było włożyć twarz do wody. Samo korzystanie z tych soczewek również nie było przyjemne, a wręcz bolesne. Szkło powodowało liczne podrażnienia i zaczerwienienia.
Müller był człowiekiem, który postawił kolejny kamień milowy w historii soczewek kontaktowych. Po nim badania prowadzili jeszcze Adolf Eugen Fick i Edouard Kalt.
Dowiedz się więcej o tym, czy współcześnie noszenie soczewek boli?
W 1926 roku optometrysta z Nowego Jorku, William Feinbloom, wykonał soczewkę typu sclera. Do jej stworzenia wykorzystał nie tylko szkło, ale i plastik. Dzięki temu połączeniu powstała soczewka kontaktowa, której użytkowanie było już zdecydowanie bardziej komfortowe, niż tej zaprojektowanej przez Müllera.
Dlaczego soczewki nazywa się szkłami kontaktowymi?
Od tego momentu soczewki zaczęły być coraz bardziej udoskonalane tak, by były maksymalnie bezpieczne i komfortowe. Badania nad nimi trwają do dziś. Producenci poszukują coraz to nowszych rozwiązań, które sprawią, że produkt ten będzie jeszcze lepszy w użytkowaniu.
Szkła kontaktowe, kontakty - czyli potocznie o soczewkach
Szkła kontaktowe to nazwa, której używa się do dziś - a to za sprawą lat projektów, prototypów i wynalazków, które w większej części opierały się na szkle. Chociaż współczesne soczewki nie mają już nic wspólnego z tym materiałem, to nazwa ta stale funkcjonuje w języku polskim. Współczesne soczewki zazwyczaj wykonuje się z silikonu lub z silikonu połączonego z hydrożelem.
Zanim soczewki kontaktowe przestaną być określane szkłami kontaktowymi, a określenie to stanie się archaizmem - minie jeszcze wiele lat i będzie mieć miejsce wiele przemian językowych, które, być może, na stałe wyprą nazwę tą ze słownika.
Na ten moment soczewki kontaktowe to określenie, które uznawane jest za oficjalną nazwę tego narzędzia do korekcji wzroku. Mimo tego, w potocznym języku wciąż używa się terminów takich jak szkła kontaktowe, czy nawet skrótowe określenie - kontakty. Warto wiedzieć, że język jest żywy i nieustannie ewoluuje. Zmiany w nazewnictwie wynikają zazwyczaj z potrzeby usprawniania komunikacji - stąd nazwy potoczne i skrótowce. Język zmienia się również wraz z technologią - niektóre nazwy mogą zmienić znaczenie lub całkowicie wyjść z użycia. Nie wiadomo zatem, jak długo soczewki kontaktowe pozostaną szkłami kontaktowymi: ale na ten moment wiadomo, że współczesne soczewki nie są już szkłem.
Bibliografia:
- https://www.bezokularow.pl/poradnik/dlaczego-soczewki-kontaktowe-sa-blednie-nazywane-szklami-kontaktowymi
- https://retina.pl/2021/08/19/500-letnia-historia-soczewek-kontaktowych/
- https://sjp.pwn.pl/sjp/szkla-kontaktowe;2526688.html
- https://www.bezokularow.pl/poradnik/kto-wynalazl-soczewki-kontaktowe