Jaskra a zaćma - jakie są różnice?

Choć może wydawać się, że zaćma i jaskra to bardzo podobne choroby oczu, w rzeczywistości jest przeciwnie. Łączy je to, że obie mogą doprowadzić do utraty zdolności widzenia. W tym artykule dowiesz się, co różni zaćmę i jaskrę, czym się objawiają oraz jakie są metody ich leczenia. 

Jaskra i zaćma: czym są?

Zarówno jaskra, jak i zaćma to schorzenia dotykające jednego z najważniejszych zmysłów - wzroku. Te choroby oczu charakteryzuje stopniowe pogarszanie zdolności widzenia. Obraz staje się coraz mniej ostry, rozmazuje się. Ostatecznie, w zaawansowanych stadiach mogą doprowadzić do całkowitej utraty wzroku przez chorego. 

Charakterystyka jaskry 

Jaskra jest chorobą, która długo pozostaje w ukryciu. Rozwija się nie dając o sobie sygnałów. Gdy pierwsze objawy są zauważalne, wtedy choroba jest już prawdopodobnie w zaawansowanym stadium. Aby się przed nią chronić, należy regularnie wykonywać badania profilaktyczne. Szczególnie zaleca się to osobom, u których występują czynniki ryzyka sprzyjające rozwojowi jaskry. Należą do nich: 

- cukrzyca,
- krótkowzroczność,
- cienka rogówka.

Jaskra charakteryzuje się wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego. W konsekwencji tego, nerw wzrokowy jest uszkadzany i powoli, stopniowo zanika. Do objawów jaskry zalicza się: 

- ból oka,
- promieniujący ból głowy w okolicach oczu, 
- doświadczanie efektu halo, 
- łzawienie,
- ogólne pogorszenie jakości widzenia. 

Jest kilka sposobów leczenia tej choroby. Należą do nich:

- leczenie farmakologiczne (podejmowane zazwyczaj wtedy, gdy jaskra została zdiagnozowana wcześnie i nie jest jeszcze w zaawansowanym stadium),

- operacja laserowa,

- chirurgiczne usuwanie jaskry.

Kompendium wiedzy o zaćmie

Zaćma zwana jest inaczej kataraktą. Zazwyczaj występuje u osób starszych, ponieważ jest stanem fizjologicznego starzenia się soczewki. Polega na stopniowym zmętnieniu soczewki oka. Osoby z zaćmą porównują widzenie do patrzenia przez brudną szybę - barwy są mniej nasycone, a obraz nieostry i rozmyty. Objawy, jakie można zauważyć przy zaćmie to: 

- narastająca krótkowzroczność i różnowzroczność, 
- szybkie męczenie się oczu, 
- podwójne widzenie, 
- oko pokrywa się białą powłoką, mętnieje. 

Za przyczyny sprzyjające rozwojowi zaćmy uznaje się: 

- regularne przyjmowanie leków sterydowych, 
- starszy wiek, 
- cukrzycę. 

Jedynym efektywnym sposobem na pozbycie się zaćmy jest operacyjne wycięcie zmętniałej soczewki. Następnie lekarz wszczepia nową, sztuczną soczewkę wewnątrzgałkową. 

Jaskra a zaćma: różnice

1. Najważniejszą, podstawową różnicą, jaka występuje pomiędzy tymi chorobami jest to, że zaćma jest chorobą odwracalną. Po operacji soczewki jakość widzenia powinna wrócić do naturalnego stanu. Jaskra zaś ma charakter postępujący i nieodwracalny - można jedynie ją zatrzymać lub spowolnić. Nie ma możliwości przywrócenia stanu oka sprzed choroby.  

2. Można uznać, że zaćma jest “lżejszą” chorobą. Polega na zmętnieniu soczewki, którą można sztucznie zastąpić, podczas gdy jaskra uszkadza nerw wzrokowy - którego nie da się odtworzyć. Pomimo tego, żadnej z chorób nie należy lekceważyć. Obydwie są groźne dla zdrowia oczu. Z tej przyczyny, jeśli tylko zauważysz u siebie jakiekolwiek objawy jaskry lub zaćmy, jak najszybciej udaj się do okulisty. Pamiętaj, że jak najszybsze rozpoznanie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia może uchronić Twoje oczy przed poważnymi konsekwencjami, a nawet uratować Twój wzrok. 

3. Jaskry nie można zobaczyć gołym okiem. Na oku nie pojawiają się żadne plamy czy kropki. Zaćma jest widoczna. Białą powłokę na soczewce można dostrzec już na początku rozwoju choroby.

Operacje jaskry i zaćmy: czy są bezpieczne? 

Zarówno operacja jaskry, jak i operacja zaćmy są bezpiecznymi zabiegami. Operacja jaskry trwa około 20 minut i wykonywana jest przy znieczuleniu miejscowym. Zaćma usuwana jest w ciągu 15-20 minut. Zabiegi są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. 

Czy jaskra i zaćma są dziedziczne? 

- Jeśli ktoś z Twoich bliskich chorował na jaskrę, ryzyko rozwoju choroby u Ciebie może być duże. Warto regularnie odwiedzać specjalistę w celach profilaktycznych. 

- Zaćma nie jest dziedziczna. Jednakże, jej powstawaniu mogą sprzyjać choroby przekazywane genetycznie.

Domowe sposoby na jaskrę i zaćmę?

Wiele osób zastanawia się - czy zaćmę lub jaskrę można leczyć domowymi sposobami? Odpowiadamy: jaskra i zaćma to choroby, które należy leczyć tylko przy pomocy specjalisty. Nie ma domowych sposobów, które pomogłyby pozbyć któregoś ze schorzeń. Jednakże, w przypadku zaćmy poleca się: 

- spożywać produkty bogate w witaminy A, C i E, 
- zrezygnować z alkoholu i tytoniu, 
- ograniczyć stres.

To pomoże zmniejszyć ryzyko rozwoju zaćmy, a jeśli została już u Ciebie zdiagnozowana - spowolnić jej postęp, np. w oczekiwaniu na operację.

Pamiętaj, że jaskra i zaćma to poważne schorzenia wzroku. Nie rób nic “na własną rękę” - wzrok jest niezwykle delikatny. W przypadku objawów udaj się do specjalisty i postępuj zgodnie z jego zaleceniami. 

1. https://instytutoka.pl/zacma-objawy/
2. https://www.optegra.com.pl/blog-optegra/jaskra-a-zacma-najczestsze-schorzenia-oczu
3. Fedorczyk A., Jaskra, zaćma i inne choroby oczu, Wydawnictwo Jot, nr 5, 2015